آبا

هوالمدبر

✅هزینه‌ی ریخته‌ی ذهن

✍️حجت‌اله صیدی

🔹در خصوص مفهوم مهم «هزینه» با Expense در ادبیات اقتصاد و حسابداری چنین گفته می‌شود که انسانِ اقتصادی، رفتار منطقی داشته و فی‌نفسه علاقه‌ای به هزینه کردن ندارد، مگر آن که درآمد یا منفعت‌‌ِ به‌مراتب بیشتری را انتظار داشته باشد.

🔹چگونگی و مدت زمان ایجاد منفعت مورد انتظار موجب شده است که در برخی متن‌ها، سه اصطلاح «هزینه»، «خرج» و «ضرر»، که با کمی تساهل، به ترتیب معادل واژه‌های انگلیسی Cost, Expenditure و Loss به شمار می‌آیند، از هم تفکیک و برای هر کدام شأنی در نظر گرفته شود.

🔹بدین ترتیب یک مفهوم عام هزینه یا Expense داریم که به هر نوع خرج کردنی اطلاق می‌شود و سه مفهوم خاص، که به شرح بالا، بر حسب هدف، کیفیت و پیامد خرج‌کردن، برای انتقال دقیق‌تر مفهوم از هم جدا شده‌اند.
بر این اساس، فرض‌ می‌شود که هزینه یا Cost، که گاه بهای تمام شده هم خوانده می‌شود، معمولاً منافع حال و آتی دارد. مانند پولی که برای خرید یک خودکار پرداخت می‌شود که از آن، هم در لحظه استفاده می‌شود، هم در چند روز یا ماه.
خرج یا Expenditure, صرفاً با منافع اکنون ارتباط دارد، مانند هزینه‌ی برق روشنایی که فقط در زمان حال می‌توان از آن استفاده کرد. در نهایت، سایر منابعی که بدون منفعت کنونی یا آتی، از دست رفته یا پرداخت می‌شوند، در طبقه‌ی ضرر، زیان یا Loss قرار می‌گیرند که معادل خسارت عمدی یا غیرعمدی است. مانند زیان آتش‌سوزی اموال یا پرداخت برای خرید وسیله‌ای خراب یا غیرمفید.

🔹 اصطلاح دیگری در اقتصاد و حسابداری رواج دارد به نام «هزینه‌های ریخته» یا غرق شده که معادل Sunk Cost در ادبیات انگلیسی و به معنی غیر قابل بازگشت است. بر خلاف هزینه‌ی خرید خودکار که می‌توان به فروشنده بازگرداند یا به دیگری فروخت.

🔹مثالی دیگر می‌زنم تا تمام مفاهیم هزینه‌ای بالا را دربرگیرد: هزینه‌ی مسافرت. و برای تببین بهتر: مسافرت به استانبول یا دوبی.
هزینه‌‌های این مسافرت در هر صورت از نوع «هزینه‌های ریخته» و بدون قابلیت برگشت است. اما اگر مسافرت برای مذاکره و عقد قراردادی تجاری بوده و شخص بتواند از منافع آن در آینده نیز برخوردار شود و یا برای تجدید قوا و افزایش کارایی روح و جسم باشد که منافع آتی دارد، معمولاً هزینه یا بهای تمام شده (Cost) است که گاهی سرمایه‌گذاری نیز تلقی می‌شود. اما اگر فقط برای تفریح بوده و منفعتی آتی برای آن قابل فرض نباشد، بیش‌تر Expenditure یا خرج است. گاهی نیز چنان که افتد و دانی، فرد به دلایلی سهوی یا عمدی، مانند بداقبالی، بیماری یا دعوا و مرافعه و اشتباه‌های مکرر، حتی نمی‌تواند از مسافرت خود لذت آنی ببرد که به مثابه زیان، Loss یا خسارت محض است.
می‌توان این مثال را پیچیده‌تر کرد با این فرض که فرد برای پرداخت هزینه‌های مسافرت، وام گرفته باشد. تصور کنید درد خانمان‌سوز خرج یا زیانی را که ماه‌ها پس از وقوع، رنج بازپرداخت اقساط را نیز به‌همراه دارند.

🔹به واژگان و اصطلاح‌های پیش‌گفته اصطلاح مهم دیگری را می‌افزایم که «هزینه‌های ذهنی» نام دارد و تعبیری است از Mind Cost در متن‌های انگلیسی و معمولاً به مخارجی اشاره دارد که علاوه بر این که فاقد منفعتی عینی است، از نظر ذهنی نیز، تصور منافع حتی منافع آنی برای آن، خطاست.شخص با تصوری اشتباه، پولی را پرداخت می‌کند که در ازای آن منفعت یا رضایتی ماندگار دریافت نمی‌کند، نه در ذهن و نه در عالم واقع. حتی گاه ممکن است چرخه‌ی ملال در روان‌شناسی را نیز تقویت کند٫نمونه‌های رایج آن، شماره‌ی رُند تلفن همراه یا عدد مندرج در پلاک‌ خودرو است که شخص تصور می‌کند تشخص یا امتیاز ویژه‌ای به دست آورده، اما دیری نمی‌پاید که همین شماره‌ی همراه، خاصیت خود را از دست داده و می‌شود مانند سایر عددها که مخاطب، دیگر چیزی از آن به یاد ندارد.

🔹در خبرها آمده که امروز، زایشگاه‌های ایران شاهد صف‌های طولانی با هزینه‌های گزاف هستند برای آن که نوزادانی با تاریخ تولد ۰۲/۰۲/۰۲ به دنیا بیایند، با این تصور که کودکی با تاریخ تولد رُند، لابد خوشبخت و موفق‌تر خواهد شد. شگفت آن که بسیاری از این کودکان، هم پیش از موعد و به صورت غیر طبیعی به دنیا می‌آیند که احتمال خطر دور و نزدیک دارد و هم والدین آن‌ها، چند برابر هزینه‌های معمول را پرداخت می‌کنند تا بیمارستان و پزشک و پرستار، دست رد به سینه‌ی آنان نزنند.

🔹مسئله: پیدا کنید منطق اقتصادی و منافع آتی هزینه‌های ریخته‌ی ذهنی در روز دوم اردیبهشت ماه یک‌هزار و چهارصد و دو را در جامعه‌ای که بسیاری با حداقل حقوق و نزدیک به خط فقر یا پایین‌تر از آن روزگار می‌گذرانند.

🗓شنبه دوم اردیبهشت ۱۴۰۲

#حجت_اله_صیدی

https://www.tg-me.com/us/آبا/com.aba_saydi

Telegram

آبا

یادداشت‌های حجت‌اله صیدی

www.tg-me.com/us/آبا/com.aba_saydi/109

774 viewsedited  Apr 22, 2023 at 09:45

هوالمدبر

✅هزینه‌ی ریخته‌ی ذهن

✍️حجت‌اله صیدی

🔹در خصوص مفهوم مهم «هزینه» با Expense در ادبیات اقتصاد و حسابداری چنین گفته می‌شود که انسانِ اقتصادی، رفتار منطقی داشته و فی‌نفسه علاقه‌ای به هزینه کردن ندارد، مگر آن که درآمد یا منفعت‌‌ِ به‌مراتب بیشتری را انتظار داشته باشد.

🔹چگونگی و مدت زمان ایجاد منفعت مورد انتظار موجب شده است که در برخی متن‌ها، سه اصطلاح «هزینه»، «خرج» و «ضرر»، که با کمی تساهل، به ترتیب معادل واژه‌های انگلیسی Cost, Expenditure و Loss به شمار می‌آیند، از هم تفکیک و برای هر کدام شأنی در نظر گرفته شود.

🔹بدین ترتیب یک مفهوم عام هزینه یا Expense داریم که به هر نوع خرج کردنی اطلاق می‌شود و سه مفهوم خاص، که به شرح بالا، بر حسب هدف، کیفیت و پیامد خرج‌کردن، برای انتقال دقیق‌تر مفهوم از هم جدا شده‌اند.
بر این اساس، فرض‌ می‌شود که هزینه یا Cost، که گاه بهای تمام شده هم خوانده می‌شود، معمولاً منافع حال و آتی دارد. مانند پولی که برای خرید یک خودکار پرداخت می‌شود که از آن، هم در لحظه استفاده می‌شود، هم در چند روز یا ماه.
خرج یا Expenditure, صرفاً با منافع اکنون ارتباط دارد، مانند هزینه‌ی برق روشنایی که فقط در زمان حال می‌توان از آن استفاده کرد. در نهایت، سایر منابعی که بدون منفعت کنونی یا آتی، از دست رفته یا پرداخت می‌شوند، در طبقه‌ی ضرر، زیان یا Loss قرار می‌گیرند که معادل خسارت عمدی یا غیرعمدی است. مانند زیان آتش‌سوزی اموال یا پرداخت برای خرید وسیله‌ای خراب یا غیرمفید.

🔹 اصطلاح دیگری در اقتصاد و حسابداری رواج دارد به نام «هزینه‌های ریخته» یا غرق شده که معادل Sunk Cost در ادبیات انگلیسی و به معنی غیر قابل بازگشت است. بر خلاف هزینه‌ی خرید خودکار که می‌توان به فروشنده بازگرداند یا به دیگری فروخت.

🔹مثالی دیگر می‌زنم تا تمام مفاهیم هزینه‌ای بالا را دربرگیرد: هزینه‌ی مسافرت. و برای تببین بهتر: مسافرت به استانبول یا دوبی.
هزینه‌‌های این مسافرت در هر صورت از نوع «هزینه‌های ریخته» و بدون قابلیت برگشت است. اما اگر مسافرت برای مذاکره و عقد قراردادی تجاری بوده و شخص بتواند از منافع آن در آینده نیز برخوردار شود و یا برای تجدید قوا و افزایش کارایی روح و جسم باشد که منافع آتی دارد، معمولاً هزینه یا بهای تمام شده (Cost) است که گاهی سرمایه‌گذاری نیز تلقی می‌شود. اما اگر فقط برای تفریح بوده و منفعتی آتی برای آن قابل فرض نباشد، بیش‌تر Expenditure یا خرج است. گاهی نیز چنان که افتد و دانی، فرد به دلایلی سهوی یا عمدی، مانند بداقبالی، بیماری یا دعوا و مرافعه و اشتباه‌های مکرر، حتی نمی‌تواند از مسافرت خود لذت آنی ببرد که به مثابه زیان، Loss یا خسارت محض است.
می‌توان این مثال را پیچیده‌تر کرد با این فرض که فرد برای پرداخت هزینه‌های مسافرت، وام گرفته باشد. تصور کنید درد خانمان‌سوز خرج یا زیانی را که ماه‌ها پس از وقوع، رنج بازپرداخت اقساط را نیز به‌همراه دارند.

🔹به واژگان و اصطلاح‌های پیش‌گفته اصطلاح مهم دیگری را می‌افزایم که «هزینه‌های ذهنی» نام دارد و تعبیری است از Mind Cost در متن‌های انگلیسی و معمولاً به مخارجی اشاره دارد که علاوه بر این که فاقد منفعتی عینی است، از نظر ذهنی نیز، تصور منافع حتی منافع آنی برای آن، خطاست.شخص با تصوری اشتباه، پولی را پرداخت می‌کند که در ازای آن منفعت یا رضایتی ماندگار دریافت نمی‌کند، نه در ذهن و نه در عالم واقع. حتی گاه ممکن است چرخه‌ی ملال در روان‌شناسی را نیز تقویت کند٫نمونه‌های رایج آن، شماره‌ی رُند تلفن همراه یا عدد مندرج در پلاک‌ خودرو است که شخص تصور می‌کند تشخص یا امتیاز ویژه‌ای به دست آورده، اما دیری نمی‌پاید که همین شماره‌ی همراه، خاصیت خود را از دست داده و می‌شود مانند سایر عددها که مخاطب، دیگر چیزی از آن به یاد ندارد.

🔹در خبرها آمده که امروز، زایشگاه‌های ایران شاهد صف‌های طولانی با هزینه‌های گزاف هستند برای آن که نوزادانی با تاریخ تولد ۰۲/۰۲/۰۲ به دنیا بیایند، با این تصور که کودکی با تاریخ تولد رُند، لابد خوشبخت و موفق‌تر خواهد شد. شگفت آن که بسیاری از این کودکان، هم پیش از موعد و به صورت غیر طبیعی به دنیا می‌آیند که احتمال خطر دور و نزدیک دارد و هم والدین آن‌ها، چند برابر هزینه‌های معمول را پرداخت می‌کنند تا بیمارستان و پزشک و پرستار، دست رد به سینه‌ی آنان نزنند.

🔹مسئله: پیدا کنید منطق اقتصادی و منافع آتی هزینه‌های ریخته‌ی ذهنی در روز دوم اردیبهشت ماه یک‌هزار و چهارصد و دو را در جامعه‌ای که بسیاری با حداقل حقوق و نزدیک به خط فقر یا پایین‌تر از آن روزگار می‌گذرانند.

🗓شنبه دوم اردیبهشت ۱۴۰۲

#حجت_اله_صیدی

https://www.tg-me.com/us/آبا/com.aba_saydi

BY آبا