Aldayotganini bilish
Garchi bolalar ota-onalarini aldashga moyil bo‘lsalar ham ular buni qanday amalga oshirishni, masalan, siyosatchilar kabi mohir va mukammal bajarishni bilishmaydi. Bolaning yolg‘on gapirayotganini bilish unchalik qiyin emas, asosiysi, u nimani gapirayotganiga va bir vaqtning o‘zida nima qilayotganiga diqqat bilan qarash kifoya.
Bolaning yolg‘onchiligining belgilari quyidagilardan iborat:
▫ Bola aldasa, hech qachon sizning ko‘zingizga qaramaydi. Agar siz uning yolg‘onini «ko‘rishni» istasangiz, unda sizdan uzoqlashmasligini so‘rang. Ishoning, shunda birinchi iboradayoq siz bolaning yolg‘on gapirayotganini sezasiz.
▫ Bola hatto ataylab aldagan bo‘lsa ham, o‘zini ishonchsiz va noqulay his qiladi. Shuning uchun u dam u oyog‘iga, dam bu oyog‘iga tayanadi va qo‘lini boshiga, ko‘ziga, peshonasiga va bo‘yniga cho‘zadi.
▫ Agar bola ota-onasining savoliga javob berish jarayonida hadeb tutilib qolaversa, bu siz uchun yolg‘onni oshkor qiluvchi qo‘ng‘iroqdir. Ehtimol, u sizga bor haqiqatni aytmaslik uchun tutilib qolayotgan bo‘lishi ham mumkin.
▫ Farzandingiz gapi rost ekaniga shubha qilayapsizmi? Undan aytgan hamma narsani takrorlashini so‘rang – agar yolg‘on gapirgan bo‘lsa, gaplaridagi ketma-ketlikni eslay olishi dargumon.
▫ Agar bola yolg‘on gapirayotgan bo‘lsa, unda uning yuz ifodasi o‘zgaradi, yonoqlari qizarib ketishi mumkin.
▫ Bolalar barmog‘ini og‘ziga yoki burniga olib boradi – bu majburiy harakatlar emas, balki refleksli harakatlar bo‘ladi va ular gaplari yolg‘onligini anglatadi.
▫ Bolaning qo‘llari doimo orqasida yoki cho‘ntagida bo‘lsa, bu uning ota-onasidan nimanidir yashirish istagini ko‘rsatishi mumkin.
📚 «Tarbiya-chi?» kitobidan #iqtibos
@Hubbuna — oila qurish, oilaviy muhabbat, baxt va farzand tarbiyasi haqida 
