🌓 از مردم‌داری واقعی تا مردم‌کاری محض 1️⃣
✍️ حسین شیران

حال که بهر شکل "مردم‌سالاری" بعنوان یک شیوه‌ی حکم‌رانی مطلوب و محبوب ملت‌ها در جهان آوازه‌ و اعتباری بهم‌زده و نظرا و عملا در فرهنگ سیاسی بین‌الملل یک الگو و یک ارزش اساسی محسوب می‌شود خواه‌ناخواه اکثر نظام‌های سیاسی جهان هم به آن اقبال و اعتنایی نشان می‌دهند حتی آنها که هیچ و یا چندان التزامی بدان نداشته و ندارند- از قضا برخی از اینها کاتولیک‌تر از پاپ طوری از آن دفاع می‌کنند و بدان وانمود می‌کنند تو گویی با فرهیخته‌ترین و فرهنگی‌ترین نظام‌های سیاسی کل تاریخ بشریت سروکار داری که هیچ مو لای درز مردم‌مداری‌شان نمی‌رود.

با این‌حال تحقق مردم‌سالاری الزامات و اقتضائاتی دارد و هرگز به صرف اقبال و ادعا نیست. "شاخص مردم‌سالاری" که هر سال بر پایه‌ی پنج معیار "فرآیند انتخابات و کثرت‌گرایی"، "عملکرد دولت"، "مشارکت سیاسی"، "فرهنگ سیاسی دموکراتیک" و "آزادی‌های مدنی" کشورهای جهان را از نظر میزان تحقق مردم‌سالاری رده‌بندی و گزارش می‌کند تلاشی‌ست در این جهت تا نشان دهد کدام‌ها واقعا مردم‌سالارند و بدرستی بدان تفاخر می‌کنند و کدام‌ها فرسخ‌ها از آن فاصله دارند و رسما تظاهر می‌کنند.

این شاخص بدوا به هر یک از معیارهای پنج‌گانه‌ی کشورها از 0 تا 10 امتیاز می‌دهد و بعد با احتساب میانگین آنها امتیاز کل هر کدام را محاسبه و از 0 تا 4 را با عنوان "رژیم‌های استبدادی" در گروه اول، از 4 تا 6 را با عنوان "رژیم‌های ترکیبی (هیبریدی)" در گروه دوم، از 6 تا 8 را با عنوان "دموکراسی‌های ناقص" در گروه سوم و از 8 بالاتر را با عنوان "دموکراسی‌های کامل" در گروه چهارم از هم تفکیک می‌کند. در حال حاضر در آخرین رده‌بندی ارائه شده (2023) نروژ با 9/81 از 10 در صدر جدول و افغانستان با 0/26 در انتهای لیست قرار دارد.

در این رده‌بندی کشور بنین با 0/4+ و نیجر با 1/36- تغییر امتیاز نسبت به سال قبل به ترتیب بهترین و بدترین عملکرد را دارند؛ و اما امتیاز اکتسابی ایران برای معیارهای پنج‌گانه 0 (انتخابات آزاد و پلورالستیک) - 2/5 (عملکرد دولت) - 3/33 (مشارکت سیاسی) - 2/5 (فرهنگ سیاسی دموکراتیک) و 1/47 (آزادی‌های مدنی) می‌باشد و در مجموع با امتیاز کل 1/96 با یک رتبه ارتقاء نسبت به سال گذشته در جمع 167 کشور جهان در رده‌ی ۱۵۳ و در شمار کشورهای با نظام سیاسی استبدادی قرار دارد.

با این وجود نظام سیاسی حاکم بر ایران نه هیچ این جایگاه پایین‌دست را می‌پسندد و نه هیچ این عنوان رژیم استبدادی را می‌پذیرد. این نظام در شمار آن دسته از نظام‌های سیاسی‌ست که خود در این ارتباط ادعاهای کلان دارد؛ از بدو تأسیس در سال 57 به ارزش‌های مردم‌سالاری اقبال نشان داده و رسما عنوان جمهوری را برای خود اختیار نموده؛ از آن زمان تا کنون بی‌وقفه انتخابات برگزار کرده؛ عنوان "مردم" هم که هیچ از زبان مسئولین‌اش نمی‌افتد و از پرتکرارترین‌ها در عتاب‌خطاب‌های آنهاست؛ مشکل کجاست؟ چرا باید یک چنین نظامی استبدادی تلقی شود؟!

اینها و شاید بسی بیش از اینها همه درست، اما آنچه در این میان و در این راستا بسی نادرست و نابجا می‌نماید "مردم‌کاری بجای مردم‌داری" است. (توضیح بیشتر در بخش بعد)

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 معروف است که سقراط دموکراسی را دوست نمی‌داشت؛ او جامعه را به یک کشتی تشبیه می‌کرد که خدمه‌اش ضرورتا باید در هدایت آن کارکشته و خبره باشند در حالی‌که رأی دادن افراد بی‌سواد و بی‌شناخت در انتخابات، خدمه‌هایی بی‌اطلاع از بادبانی و دریانوردی بر سر کار می‌آورد، برای همین او دموکراسی‌ها را محکوم به شکست می‌دانست.

#سقراط
#دموکراسی
#انتخابات

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 ایران و ایرانی در سفرنامه‌ها 2️⃣
📚 اوراق ایرانی (خاطرات سفر کلود انه در آغاز مشروطیت)
🔄 ایرج پروشانی

#سفرنامه‌خوانی
#Cluade_Anet

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 از مردم‌داری واقعی تا مردم‌کاری محض 2️⃣
✍️ حسین شیران

باری، در اینکه نظام سیاسی حاکم بر ما هم هم‌پای جهان به ارزش‌های والای مردم‌سالاری اذعان داشته و دارد و از بدو تأسیس از آن استقبال کرده و عنوان جمهوری بر خود نهاده و مجلس دارد و شورا دارد و همواره انتخابات برگزار می‌کند و بی‌وقفه مردم مردم می‌کند و با افتخار از مقام مردمی و خدمت به مردم می‌گوید هیچ تردیدی نیست اما واقع امر اینست که با وجود همه‌ی این حرف‌ها در تحقق آن جامانده و وامانده و اکنون نه فقط بسی بیش از پیش از این ادعا دور افتاده بلکه تحققا خود به مانع بزرگی برای آن بدل گشته است. این را هم شاخص دموکراسی (امتیاز 1/96 از 10) می‌گوید هم حس و حال و روز مردم تأیید می‌کند و هم خود نظام بهتر از هر کسی می‌داند.

با این وجود این نظام سفت و سخت بر سر ادعای خویش ایستاده و همچنان اصرار دارد هیچ مو لای درز کارش نمی‌رود و همواره از مردم‌سالارترین نظام‌های سیاسی روی زمین بوده و است و اصلا و اساسا خود اسوه‌ی مردم‌سالاری در جهان است و خیلی‌ها از روی دست‌اش دارند مردم‌سالاری می‌کنند و از این جهت هیچ خوش ندارد بعنوان نافی و ناقض این ارزش در جهان شهره گردد و هر کس یا هر نهاد یا سازمانی که بخواهد خلاف این جلوه دهد را مغرض و معارض می‌شمارد. یک چنین جبهه و جهت‌گیری روشنی در یک چنین وضعیت متناقضی که ادعا هست و از حاصل ادعا خبری نیست خواه‌ناخواه راه نظام را بسوی "مردم‌کاری بجای مردم‌داری" کج کرده است.

مردم‌کاری چیست؟ مردم‌کاری یعنی استفاده‌ی ابزاری از مردم برای وانمود کردن به مردم‌سالاری و مردم‌داری- چیزی شبیه سنگ‌کاری؛ چطور مردم با استفاده از انواع سنگ به انحاء و اشکال گوناگون نما و نمود عمارت خود را تزئین می‌کنند تا هم خود و هم بنای خود را بسی بهتر از آنچه که هست جلوه دهند نظام سیاسی ما هم به همین منوال از آغاز تا به امروز از انواع مردم به انحاء مختلف در تزئین نمای بیرونی امارت خود استفاده کرده و باز می‌کند تا مشخصا "نمایی مردمی" از خود به جهانیان عرضه کند و بدین‌وسیله نه فقط عشق و علاقه و ارادت خود به مردم را بازنماید بلکه متقابلا عشق و علاقه و ارادت مردم به خود را هم از آن نتیجه بگیرد.

در اینکه مردم‌کاری هم بوجهی از وجوه نشان اعتناء به مردم و اعتبار مردم در ذهن نظام است تردیدی نیست اما آنچه این اعتناء و اعتبار را تا بحد یک تظاهر می‌کاهد "سلب اقتدار" از همین مردم است که اگر نبود کار تمام بود. سلب اقتدار نشان "عدم اعتماد" و در واقع "خوف نظام از مردم" است و همین خوف است که امکان تحقق مردم‌سالاری در این سرزمین را به امتناع بدل می‌سازد و بجایش مردم‌کاری- تیمم بدل از مردم‌سالاری را می‌نشاند؛ اگر که خوفی در کار نبود رفراندوم، انتخابات آزاد، رسانه‌ی آزاد، گفتگوی آزاد، تجمعات آزاد، تحزبات آزاد، تظاهرات آزاد و ... برگزار می‌شد، اینها هم که برگزار می‌شد در واقع مردم‌سالاری برقرار می‌شد.

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

❇️ بیانیه‌ی ۱۵۱ نفر از مصلحان آیا اشارتی از عقلای قوم و بشارتی بر پیدایش هرچند دیرهنگام هسته‌ی پلورالستیک مردمی در این سرزمین است و یا صرفا فراخوانی از سوی فعالان سیاسی برای افزایش مشارکت مردم در انتخابات اضطراری پیش رو؟

🌓 در جستجوی راهی برای رهایی 3️⃣3️⃣
✍️ حسین شیران

در بخش پیش سه ویژگی "خردمند بودن" و "طرح و تدبیر دادن" و "در خدمت جامعه‌ بودن" را باهم و در کنار هم تیپ ایدئالی برای عقلای قوم دانستیم؛ حال ببینیم این بیانیه متضمن این سه ویژگی باهم و در کنار هم است یا نه. بدوا ویژگی نخست یعنی خردمندی و خردورزی را بر همه‌ی عزیزان امضاءکننده‌ی این بیانیه مفروض می‌داریم و کمابیش همه را از حیث انتفاع از قوه‌ی مُدرکه و ممیزه‌ی عقل جزو نخبگان جامعه می‌شماریم و تساهلا و تسامحا پندارها و گفتارها و کردارهای عقلانی‌شان در مواضع و مواقع مختلف را هم گواه این می‌گیریم تا بعد.

به همین منوال ویژگی سوم یعنی در خدمت جامعه یعنی "ملت، دولت و مملکت"- هر سه باهم و در کنار هم و در ارتباط باهم- بودن را هم برایشان مفروض می‌داریم و این عنوان "پای ایران در میان است" که در صدر بیانیه و "جمعی از دغدغه‌مندان توسعه و مردم‌سالاری در ایران" که در ذیل بیانیه آورده‌اند را هم باور می‌کنیم و این اوصاف را برایشان میمون و مبارک می‌داریم تا هرچه سریع‌تر به اصل کاری یعنی ویژگی دوم "طرح و تدبیر دادن" برسیم و مشخصا بر این پرسش متمرکز شویم که آیا این بیانیه واجد طرح و تدبیری در بطن و متن خود برای جامعه است یا خیر.

در شرح ویژگی‌های طرح و تدبیر گفتیم که ضرورتا باید معطوف به مسائل و مشکلات جامعه و متعهد به حل و فصل آن‌ها باشد و در این راستا با کاربست عقل نظری و عقل عملی واجد "رویکرد نظری" و "راهبرد عملی" مشخصی باشد و مهم‌تر از همه اینکه "متضمن نتیجه" و "پی‌گیر و پاسخ‌گوی پیامدها" هم باشد. در این بیانیه رویکرد نظری مشهودی که به چشم می‌خورد "گفتمان وفاق" و "کنش‌گری مرزی" است که اولی بیشتر از سوی دکتر عبدالکریمی و دومی مشخصا از سوی دکتر فراستخواه طرح و تعقیب می‌شود و هر دو از نظر جامعه‌شناختی بجای خویش واجد ارزش و اهمیت هستند.

و اما راهبرد عملی این بیانیه چیست؟ مصالحه‌گری میان ملت و حکومت برای "افزایش مشارکت" در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو؛ شاید اگر این بیانیه در زمان دیگری غیر از موسم انتخابات که ناگهان همه مهربان و نگران همه چیز می‌شوند منتشر می‌شد اشارت و بشارت دیگری می‌داشت اما حالیا در این برهه نماد و نمود چیز دیگری جز دعوت به مشارکت نمی‌تواند باشد، یعنی در کمال تعجب می‌بینیم که شهد و شیره‌ی همه‌ی حرف‌های قشنگی که در این بیانیه مطرح است در نهایت در کاسه‌ی کوچک "مشارکت در انتخابات" جمع می‌شود بدیهی‌ست این کاسه را هم مثل همیشه حکومت سرمی‌کشد، ته‌ته‌اش چه برای ملت و مملکت می‌ماند را عزیزان باید پاسخ دهند!

در نهایت در اینکه آیا این بیانیه می‌تواند مصداق طرح و تدبیری از سوی عقلای قوم برای خدمت به جامعه یعنی ملت و دولت و مملکت هر سه باهم و در کنار هم باشد من یکی تردید دارم و از این جهت حضور هسته‌ی مردمی در این سرزمین را همچنان سایه‌روشن دارم؛ به کارسازی گفتمان وفاق و کنشگری مرزی در این شرایط که ستیزه‌گری با مردم از سر و روی نظام می‌بارد هم هیچ خوش‌بین نیستم. ما به یک "شاه‌تدبیر" نیاز داریم که جامعه را به مرحله‌ای بهتر و بالاتر گذار دهد، ماندن در این وضعیت به نفع هیچ کدام نیست- نه ملت، نه مملکت و نه حتی خود نظام. (باقی در بخش بعد)

#راهی_برای_رهایی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 در شگفت‌ام چرا چه آنها که رییس این جمهور بوده‌اند و چه آنها که حالا داوطلب‌اش هستند هیچکدام مبارزه با فساد سیستمیک اولویت‌شان نیست و هیچ از ضرورت سلامت و کفایت نظامی که قرار است با آن خیل برنامه‌های طویل و عریضی که ارائه داده و می‌دهند را اجرا کنند سخنی بمیان نمی‌آورند درحالیکه همه عمری در این سیستم سر کرده و بهتر از هر کسی می‌دانند و می‌بینند که نظام حاکم از سرطان فسادی رنج می‌برد که سخت سراپایش را فراگرفته و حتی بحد وزیران‌اش رسیده و با این وضع با این نظام نزار گرفتار از درون تا سر کوچهٔ کنترل تورم هم بسختی بتوان رفت چه رسد تا سر قلهٔ پیشرفت! گول هیکل و هیاهو را که نباید خورد، حالیا یاخته‌های سرطانی در هر کجای این پیکر ریشه دوانده و بدخیمانه بر سلامت کارکرد هر یک از ارکان و ارگان‌هایش اثر گذاشته‌‌اند و هرچه در درون و برون آنست را انگل‌وار می‌خورند و هر سر و سرمایه‌ای که در میان است را افعی‌وار می‌بلعند! حالیا این بیمار بیش و پیش از هر چیزی نیازمند رادیوتراپی و شیمی‌درمانی‌ست نه برنامه‌های بلندبالا- چه بی‌سرمایه هر برنامه‌ای باد هواست! ندیدن و نگفتن این واقعیت هیچ نشان بازی شهروندی نیست!

🆔 @Hossein_Shiran

🌓 حالیا حاکمیت در ایران میان سه کنج سرگردان است: یک کنج #ملت که در حقیقت حاکمیت از آن اوست با این وجود در قعر قرار دارد؛ یک کنج #حکومت که دیگر در این برهه نمی‌باید بود ولی هست و در رأس قرار دارد و کنج سوم #دولت که به درمانده‌ترین شکل در شکاف روبه‌رشد میان این دو مدام افت‌وخیز می‌کند! در این شکاف #رئیس‌جمهور بودن از دشوارترین کارهاست چه نمی‌داند اعتبارش از جمهور مردم است یا جانب حکومت، به ملت باید پاسخگو باشد یا حکومت، بنفع ملت کار کند یا حکومت، بسوی ملت رود یا حکومت- اولی تنبیه‌ حکومت را بهمراه دارد دومی طرد ملت را! بی‌جهت نیست اینجا پایان هیچ رئیس‌جمهوری خوش نیست! هیچ دولتی موفق‌تر از قبلی نیست! هیچ مشکلی حل و هیچ #پیشرفتی حاصل نیست! باری تداوم این وضع بنفع هیچ کنجی نیست؛ سرانجام یکی باید از میان برخیزد، اما که؟ ملت که حذف‌شدنی نیست! دولت هم حذف‌شدنی نیست! امیدوارم حکومت تکلیف خود را بداند و بی‌سبب بحضور خویش اصرار نورزد، خودخواسته با یک حرکت تاریخی به استحالۀ آخرین حکومت در ملت و دولت و تشکیل نخستین #ملت‌دولت در این سرزمین همت گمارد و در تاریخ توسعۀ ایران یک خاطرۀ خوش برای همه رقم زند!

🆔 @Hossein_Shiran

🌓 خب چرا آقای #پزشکیان؟ چرا مردم باید شرمندۀ تأمین حداقل معیشت باشند؟ اصلا چرا چرا؟ چرا جای پرسشگر و پاسخگو عوض شده؟ چرا این را شما می‌پرسید؟ توقع دارید چه کسی پاسخ دهد؟ چرا ناگهان همه مردم‌دار و مردم‌مدار شده دردها و دغدغه‌های مردم را می‌شمارید و چراچرا و بایدباید می‌کنید؟ چه کسی باید به این چراها پاسخ دهد و به این بایدها عمل کند؟ مردم یا شماها؟ اگر شما پس همه چیز را رها کنید و در پیشگاه تاریخ تنها به این پرسش خود پاسخ دهید بگویید در 4 یا 8 سال پیش رو آیا خواهید توانست مردم و در واقع خود را از این شرمندگی رها سازید؟ اگر نه پس چرا پا بمیان گذاشته‌اید؟ اگر آری بچه صورت؟ بچه تضمینی؟ قول می‌دهید اگر نتوانستید، اولین رئیس‌جمهور ایران باشید که استعفا می‌دهد و می‌گوید مردم! شرمنده! من نتوانستم و یا نگذاشتند بتوانم؟ آه که موسم انتخابات حال و هوای این جامعه چقدر تهوع‌آور می‌شود؟ چقدر حرف‌ها و حراف‌ها حال‌بهم‌زن می‌شوند؟ چقدر فریب‌دهندگان و فریب‌خورندگان عزیز و فریب‌نخورندگان مریض و مغرض تلقی می‌شوند؟! آه که دروغ و دروغ‌گویی چقدر اینجا تعریف و طرفدار دارد؟ خدایا! سیاست ایران کی صاحب مرد می‌شود؟ ...

🆔 @Hossein_Shiran

⏺ ما درگیر جزئیات‌ایم و غرق در آن زندگی می‌کنیم اما ضرورتا باید باشند کسانی که به فکر کلیات حاکم بر جزئیات زندگی‌اند؛ همیشه فکر بهتری وجود دارد برای آن‌ها که می‌اندیشند.

🌓 در جستجوی راهی برای رهایی 4️⃣3️⃣
✍️ حسین شیران

پیش‌تر گفتیم بدوا بنا به احساسات و ادراکات و استنباطات متفاوت در زمینه و زمان متفاوت بنی‌بشر را گریزی از پیدایش و تکثر ایدئولوژی‌ها یا همان عقاید معطوف به عمل نیست؛ مادام هم که تکثر ایدئولوژی حاکم است جامعه و جهان را هیچ گریزی از تضاد و تنش ناشی از تنافر و تقابل آن‌ها نیست. حالیا بعد هزاران هزار سال زیست اجتماعی و هزاران هزار جنگ و جدال و قتل و غارت، تازه‌تازه بشر به این نتیجه رسیده وقتی تاریخا و تحقیقا هیچ عقیده‌ورزی از موضع خود کوتاه نمی‌آید بلکه حاضر است در راه عقیده‌اش بکشد یا کشته شود- و اساسا هیچ تهدیدی بدتر و بالاتر از این برای جامعه و جهان نیست، پس بگذار همه برحق ولیکن همه باهم باشند.

این همان پلورالیسم است، یعنی پذیرش مصلحت‌آمیز تکسر و تکثر (شکستن و زیاده گشتن) حقیقت، یعنی به صلح و سازش فراخواندن تنوعات و تکثرات موجود؛ ارزش و اهمیت پلورالیسم یک، در همین دعوت به صلح و سازش، و به این سبب، دو، حفظ گونه‌های ایدئولوژی بویژه گونه‌های ضعیف و غیرحاکم است. با این‌حال موفقیت پلورالیسم در این ارتباط همواره نسبی بوده و است و همچون هر چیز دیگری با وجود اشاعه‌ی جهانی جاهایی مورد عنایت قرار گرفته و توفیقاتی کسب کرده و در جاهایی دیگر هیچ محلی از اعراب نیافته و هیچ کاری از پیش نبرده است و از این جهت صلح و سازش در سطح جهان همچنان امری دست‌نیافتنی برای بشر باقی‌مانده است!

واقعیت اینست که رویکرد پلورالیسم در برابر تکثر ایدئولوژی‌ها نه رادیکال بلکه پالیاتیو است یعنی بدوا به تخفیف و تسکین آلام ناشی از تنوع و تکثر ایدئولوژی‌ها می‌کوشد و برنامه‌ی مشخصی برای درمان قطعی آن ندارد و یا نمی‌خواهد داشته باشد و یا یک چنین چیزی را ممکن و مؤثر نمی‌داند؛ در هر حال چیزی که مشخص است اینست که پلورالیسم با یک چنین روال و روندی نه فقط از تنوعات موجود نمی‌کاهد بلکه برعکس با محفوظ داشتن و میدان دادن به رشد و توسعه‌ی ایدئولوژی‌های مختلف یک‌ریز بدان می‌افزاید و به این قرار بازار ایدئولوژی‌های ریز و درشت را برای جهانیان داغ داغ می‌سازد! برای همین می‎گوییم پلورالیسم نه پایان بلکه پایه‌ای برای آغاز کار است.

حال ببینیم این کار که می‌گوییم چیست و بعهده‌ی کیست. پیش‌تر گفتیم مشکل ایدئولوژی‌ها آگاه‌ناآگاه و خواه‌ناخواه آمیخته بودن افهام‌شان از حقیقت امر با اوهام و اغراض است و پلورالیسم که مصلحتا همه را محق و پذیرش‌شان را مجاز می‌دارد بواقع بلاتفکیک رواج افهام و اوهام و اغراض همه را باهم مجاز می‌دارد- البته بشرط آنکه هیچ‌کدام در اندیشه‌ی سلطه بر دیگران نباشند؛ اما این دلیل نمی‌شود ما فراموش کنیم ایدئولوژی‌ها در عین محق بودن مغرض و منحرف هم هستند؛ بر خرمندان قوم است که به زدودن اوهام و اغراض از ایدئولوژی‌ها و خالص‌سازی افهام‌شان برای بازسازی چهره‌ی واقعی حقیقت موضوعه برای نسل‌های بعدی همت گمارند. اما چگونه؟

#راهی_برای_رهایی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)