Forwarded from O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi
TURKIY XALQLARNING DO‘STLIK FESTIVALI
Qirg‘izistonning Issiqko‘l hududidagi Cho‘lponota shaharchasida Turk olamining IX-xalqaro sheʼriyat va musiqa festivali hamda turkiy tilli adiblarning kitoblari ko‘rgazmasiga oid xalqaro anjuman o‘tkazildi.
Tadbirda O‘zbekiston, Turkiya, Ozarbayjon, Eron, Tatariston, Boshqirdiston, Chuvashiston, Qozog‘iston kabi yurtlardan adib hamda sanʼatkorlar qatnashdi.
Ochilish marosimini Qirg‘iziston Respublikasining davlat maslahatchisi Suyunbek Qasmambetov ochib, konferensiya ishiga omad tiladi. Tadbirda Xalqaro Chukurova poeziya va musiqa hamjamiyati raisi Xalisa Tekbash, tashkilotning Qirg‘iziston davlatidagi rahbari Joldasbek Monoldorov, O‘zbekistondan Yozuvchilar uyushmasi aʼzolari Sirojiddin Rauf, Nargiza Asadova so‘zga chiqdi.
Anʼanaviy tarzda o‘tkaziladigan mazkur anjuman doirasida ko‘plab adabiy tadbir va safarlar tashkil etildiki, uning asosiy maqsadi turkiy xalqlarning adabiy do‘stligini mustahkamlashdir.
O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Axborot xizmati
Qirg‘izistonning Issiqko‘l hududidagi Cho‘lponota shaharchasida Turk olamining IX-xalqaro sheʼriyat va musiqa festivali hamda turkiy tilli adiblarning kitoblari ko‘rgazmasiga oid xalqaro anjuman o‘tkazildi.
Tadbirda O‘zbekiston, Turkiya, Ozarbayjon, Eron, Tatariston, Boshqirdiston, Chuvashiston, Qozog‘iston kabi yurtlardan adib hamda sanʼatkorlar qatnashdi.
Ochilish marosimini Qirg‘iziston Respublikasining davlat maslahatchisi Suyunbek Qasmambetov ochib, konferensiya ishiga omad tiladi. Tadbirda Xalqaro Chukurova poeziya va musiqa hamjamiyati raisi Xalisa Tekbash, tashkilotning Qirg‘iziston davlatidagi rahbari Joldasbek Monoldorov, O‘zbekistondan Yozuvchilar uyushmasi aʼzolari Sirojiddin Rauf, Nargiza Asadova so‘zga chiqdi.
Anʼanaviy tarzda o‘tkaziladigan mazkur anjuman doirasida ko‘plab adabiy tadbir va safarlar tashkil etildiki, uning asosiy maqsadi turkiy xalqlarning adabiy do‘stligini mustahkamlashdir.
O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Axborot xizmati
#Жавондаги китобдан _адибнинг турбатигача
Ёдимда.
Уйимизда китоб жавонлари кўп бўларди. Деярли ҳар бир хонадаги бу “китоб уйлари”ни дадам қўлбола услубда оддийгина, қўлимиз етадиган даражада қилиб ясаганди. Аммо шу одмилик биз фарзандларни ўзига тортаверарди. Чунки… Унинг бағри тўла китоб бўларди. Ранг-баранг муқовали, семиз-озғин бу китобларни тахлаш, чангини артиш биз қизларнинг энг севимли юмушимиз эди. Баъзан соатлаб китоблар олдида қолиб кетган кунларим бўлар, шунда ўқитувчиликдан сочи оқарган онагинам хонага мени чақиргани кириб, китоб ўқишга киришиб кетганимни кўрса, индамай чиқиб кетганини сезмай қолардим.
Жаҳон адабиёти деган атамани негадир қардош халқлар асарларида ҳис қилмаганман. Зеро, уларнинг ҳаёти, кечинмалари, ҳатто орзу-армонлари ҳам бизникига ўхшаб кетарди.
Чингиз Айтматов билан “Оқ кема” орқали танишганимда ҳали ўсмир эдим. Қишлоқ тўла яхши одамлар бўлганми, дунёда Ўрозқулдек тошбағир кишилар борлигига ўша вақтлари ишонгим келмаган. Кейин “Соҳил бўйлаб чопаётган олапар” билан юзлашдим. Олотовнинг болага йўлчи юлдуздек ёрдам беришига сўнгги саҳифаларгача ишондим. Сўнгра “Жамила”, “Сарвиқомат дилбарим”, “Биринчи муаллим” ларни ўқиб, адибни аёл қалбининг мусаввири эканлигига, ёзувчининг Аёл зотига аввало Инсон мақомидан боқишига, шунинг учун ҳар қандай ҳолатда ҳам аёлни тушунишини, хайрихоҳлигини, кечиришини англадим.
Яқинда Қирғизистонда ўтказилган адабиёт фестивалининг шукуҳи бир томон бўлса, Чингиз Айтматов турбати зиёратига борганим яна бир қувонч бўлди мен учун.
Кетишимга 2 соат вақт қолганда қирғиз оғамиз Жолдашбек шаҳар чеккасидаги Чингиз оғанинг зиёратига олиб боргани камина учун сафарнинг энг ёдда қоларли куни бўлди.
Йўлга отланарканмиз, ўша пайтда манзилга элтадиган икки кўчада таъмирлаш ишлари кетаётгани учун ортга қайтмоқчи ҳам бўлдик. Бироқ оғанинг турмуш ўртоғи Гулмира опа “Улгурамиз! Ҳатто кетишга 10 мунут қолганда етиб келамиз!” деб Жолдаш оғага далда бериб турди. Айтганларидек, биз Чингиз Айтматов қабрини зиёрат этиб, адиб абадий қўним топган сўлим манзилда Қурон тиловат қилиб, Тошкент улови силжишига 10 дақиқа қолганда етиб келдик.
Азим қирғиз элидан кетар эканман, йўл-йўлакай буюк адибни Ёзувчи қилган баланд Олатов чўққиларида мағрур она буғини кўргандек, дағал дарахт пояси ортидаги Ўрозқулнинг бўғиқ овозига қарши Жамиланинг шарақлаган кулгусини эшитгандек, Иссиқ кўлнинг мовий тўлқинлари узра оқ кемани кутган болакайнинг қирғоқлардаги изларини – ҳамма-ҳаммасини шу азиз кентда кўргандек, туйгандек бўлдим…
Ёдимда.
Уйимизда китоб жавонлари кўп бўларди. Деярли ҳар бир хонадаги бу “китоб уйлари”ни дадам қўлбола услубда оддийгина, қўлимиз етадиган даражада қилиб ясаганди. Аммо шу одмилик биз фарзандларни ўзига тортаверарди. Чунки… Унинг бағри тўла китоб бўларди. Ранг-баранг муқовали, семиз-озғин бу китобларни тахлаш, чангини артиш биз қизларнинг энг севимли юмушимиз эди. Баъзан соатлаб китоблар олдида қолиб кетган кунларим бўлар, шунда ўқитувчиликдан сочи оқарган онагинам хонага мени чақиргани кириб, китоб ўқишга киришиб кетганимни кўрса, индамай чиқиб кетганини сезмай қолардим.
Жаҳон адабиёти деган атамани негадир қардош халқлар асарларида ҳис қилмаганман. Зеро, уларнинг ҳаёти, кечинмалари, ҳатто орзу-армонлари ҳам бизникига ўхшаб кетарди.
Чингиз Айтматов билан “Оқ кема” орқали танишганимда ҳали ўсмир эдим. Қишлоқ тўла яхши одамлар бўлганми, дунёда Ўрозқулдек тошбағир кишилар борлигига ўша вақтлари ишонгим келмаган. Кейин “Соҳил бўйлаб чопаётган олапар” билан юзлашдим. Олотовнинг болага йўлчи юлдуздек ёрдам беришига сўнгги саҳифаларгача ишондим. Сўнгра “Жамила”, “Сарвиқомат дилбарим”, “Биринчи муаллим” ларни ўқиб, адибни аёл қалбининг мусаввири эканлигига, ёзувчининг Аёл зотига аввало Инсон мақомидан боқишига, шунинг учун ҳар қандай ҳолатда ҳам аёлни тушунишини, хайрихоҳлигини, кечиришини англадим.
Яқинда Қирғизистонда ўтказилган адабиёт фестивалининг шукуҳи бир томон бўлса, Чингиз Айтматов турбати зиёратига борганим яна бир қувонч бўлди мен учун.
Кетишимга 2 соат вақт қолганда қирғиз оғамиз Жолдашбек шаҳар чеккасидаги Чингиз оғанинг зиёратига олиб боргани камина учун сафарнинг энг ёдда қоларли куни бўлди.
Йўлга отланарканмиз, ўша пайтда манзилга элтадиган икки кўчада таъмирлаш ишлари кетаётгани учун ортга қайтмоқчи ҳам бўлдик. Бироқ оғанинг турмуш ўртоғи Гулмира опа “Улгурамиз! Ҳатто кетишга 10 мунут қолганда етиб келамиз!” деб Жолдаш оғага далда бериб турди. Айтганларидек, биз Чингиз Айтматов қабрини зиёрат этиб, адиб абадий қўним топган сўлим манзилда Қурон тиловат қилиб, Тошкент улови силжишига 10 дақиқа қолганда етиб келдик.
Азим қирғиз элидан кетар эканман, йўл-йўлакай буюк адибни Ёзувчи қилган баланд Олатов чўққиларида мағрур она буғини кўргандек, дағал дарахт пояси ортидаги Ўрозқулнинг бўғиқ овозига қарши Жамиланинг шарақлаган кулгусини эшитгандек, Иссиқ кўлнинг мовий тўлқинлари узра оқ кемани кутган болакайнинг қирғоқлардаги изларини – ҳамма-ҳаммасини шу азиз кентда кўргандек, туйгандек бўлдим…
#Сафар кундалиги
“Мен Мухтор оғани йигитлик вақтимдаёқ танидим. Дўст бўлдим. Мухтор Авезов моҳир драматург, ажойиб ёзувчи. Асл академик, ҳақиқий олимдир”,
Ойбек
Машҳур қозоқ адиби Мухтор Авезовни Қирғизистоннинг Чўлпон ота шаҳарчасида уй музейини кўраман деб ўйламагандим. Шаҳарнинг қоқ марказида, Иссиқ кўлнинг мовий мавжларига яқин жойда жойлашган мўжаз уй музейини ижодкор дўстлар билан зиёрат қилиб тасаввурларимиз янаям бойиди.
Адибнинг “Абай йўли”, “Ўскан ўркан” романлари, “Енглик – Кебек”, “Ойман – Чўлпон”, “Қоракўз”, “Кечки оқим!, “Чегарада” каби драмалари ҳамда “Ким айбдор?”, “Қараш – Қараш воқеалари”, “Излар”, “Ҳинд очерклари”, “Паноҳсизлар куни”, “Кўкёл” сингари очерк, ҳикоя ва қиссалари кенг китобхонлар томонидан қизғин кутиб олинган.
Ёзувчи Ўрта Осиё давлат университетида кечган талабалик йиллари оиласи билан Тошкентда яшаган. Ғафур Ғулом, Миртемир, Ойбек, Иззат Султон, Асқад Мухтор каби ўзбек адиблари билан дўстона муносабатлар қуриб, шу йиллари машҳур “Кўксерак” ҳикоясини ёзган. Ўша йиллари нашр этилган қозоқча газеталарда басма-бас мақолалари ва асарлари билан чиқиб, эътибор қозонган. Ўз даврида Нозим Ҳикмат, Луи Арагон, Анна Зегерс, Андре Стиль каби дунё адабиёти намояндалари диққатига сазавор бўлади.
Мухтор Авезов Навоий, Бедил, Бобур, Яссавий ижодини ҳам қунт билан ўрганиш баробарида, ўз даврининг машҳур ўзбек ёзувчилари Айний ва Қодирий билан ҳамфикр бўлади. Унинг Абдулла Қодирий ҳақида, “Шонли ўзбек насрининг илк даврида Айний ижод қиларди. Йигирманчи йилларга келиб Абдулла Қодирий етишиб чиқди. Мен 1928 йилдан бошлаб унинг асарларини ўзбек тилида ўқий бошладим”, деган хотираларини ўқиш мумкин.
Уй музейи ходимидан Авезовнинг Тошкентда кечирган ҳаёти ҳақида яна бошқа маълумотлар ҳам сўрайман, ойналар қатидаги расмларидан ўзбек ёзувчи ва шоирларининг суратларини излайман. Аммо кўп фотолар Қозоғистондаги уй музейида экан.
Қардош дўстларимиз билан адибнинг хотиралари мухрланган сўлим бу масканда ҳар биримиз ўз тарихимиз ва адабиётимизнинг бир бўлаги билан юзлашгандек бўлдик, назаримда. Зеро, Турон заминининг илдизи, тили, аждодлари бирлигини хотиралар-да эслатиб турарди...
“Мен Мухтор оғани йигитлик вақтимдаёқ танидим. Дўст бўлдим. Мухтор Авезов моҳир драматург, ажойиб ёзувчи. Асл академик, ҳақиқий олимдир”,
Ойбек
Машҳур қозоқ адиби Мухтор Авезовни Қирғизистоннинг Чўлпон ота шаҳарчасида уй музейини кўраман деб ўйламагандим. Шаҳарнинг қоқ марказида, Иссиқ кўлнинг мовий мавжларига яқин жойда жойлашган мўжаз уй музейини ижодкор дўстлар билан зиёрат қилиб тасаввурларимиз янаям бойиди.
Адибнинг “Абай йўли”, “Ўскан ўркан” романлари, “Енглик – Кебек”, “Ойман – Чўлпон”, “Қоракўз”, “Кечки оқим!, “Чегарада” каби драмалари ҳамда “Ким айбдор?”, “Қараш – Қараш воқеалари”, “Излар”, “Ҳинд очерклари”, “Паноҳсизлар куни”, “Кўкёл” сингари очерк, ҳикоя ва қиссалари кенг китобхонлар томонидан қизғин кутиб олинган.
Ёзувчи Ўрта Осиё давлат университетида кечган талабалик йиллари оиласи билан Тошкентда яшаган. Ғафур Ғулом, Миртемир, Ойбек, Иззат Султон, Асқад Мухтор каби ўзбек адиблари билан дўстона муносабатлар қуриб, шу йиллари машҳур “Кўксерак” ҳикоясини ёзган. Ўша йиллари нашр этилган қозоқча газеталарда басма-бас мақолалари ва асарлари билан чиқиб, эътибор қозонган. Ўз даврида Нозим Ҳикмат, Луи Арагон, Анна Зегерс, Андре Стиль каби дунё адабиёти намояндалари диққатига сазавор бўлади.
Мухтор Авезов Навоий, Бедил, Бобур, Яссавий ижодини ҳам қунт билан ўрганиш баробарида, ўз даврининг машҳур ўзбек ёзувчилари Айний ва Қодирий билан ҳамфикр бўлади. Унинг Абдулла Қодирий ҳақида, “Шонли ўзбек насрининг илк даврида Айний ижод қиларди. Йигирманчи йилларга келиб Абдулла Қодирий етишиб чиқди. Мен 1928 йилдан бошлаб унинг асарларини ўзбек тилида ўқий бошладим”, деган хотираларини ўқиш мумкин.
Уй музейи ходимидан Авезовнинг Тошкентда кечирган ҳаёти ҳақида яна бошқа маълумотлар ҳам сўрайман, ойналар қатидаги расмларидан ўзбек ёзувчи ва шоирларининг суратларини излайман. Аммо кўп фотолар Қозоғистондаги уй музейида экан.
Қардош дўстларимиз билан адибнинг хотиралари мухрланган сўлим бу масканда ҳар биримиз ўз тарихимиз ва адабиётимизнинг бир бўлаги билан юзлашгандек бўлдик, назаримда. Зеро, Турон заминининг илдизи, тили, аждодлари бирлигини хотиралар-да эслатиб турарди...
Audio
📻 Радио тўлқинларида Иссиқ кўлдаги фестивал таассуротларини тинглаймиз.
🎙️Журналист Мавлуда Рауповага ташаккуримиз.
🎙️Журналист Мавлуда Рауповага ташаккуримиз.