“Rəbbinizdən bağışlanma diləyin və Ona doğru qayıdın ki, sizi müəyyən
bir müddət xeyir bəhrəyə çatdırsın, fəzilətinə görə artırsın. Əgər üz
döndərsəniz, şübhəsiz mən böyük günün sizə əzabından qorxuram.”
Nöqtələr
◘Ötən ayədə tövhid haqqında danışıldı. Bu ayədə isə Allaha doğru qayıdış və
tövhid yolunu tutmaq mövzuları bəyan olundu.
◘“Mətaən həsənən”, yəni ruhi aramlıqla müşayiət olunan xoş bir həyat
deməkdir. Halbuki başqaları maddi baxımdan rifah içində yaşasalar da, Allah
zikrindən uzaq düşdükləri üçün acı bir ömür sürürlər.
Bildirişlər
1. Peyğəmbərlərin vəzifələrindən biri azğınların tərbiyəsidir.
2. İnsan nə qədər ki, günah yükünü yerə qoymayıb, haqqa doğru pərvaz edə
bilməz.
3. Günahdan uzaqlaşmaq kafi deyil, Allaha doğru hərəkət də lazımdır.
4. Tövbə vacibdir.
5. Günaha görə tövbə qılmaq Allahın maddi nemətlərinin nazil olmasına səbəb
olur.
6. Kafirlərin və günahkarların ixtiyarında olan imkan fitnə-fəsad yolunda sərf
olunduğundan bərəkətsiz sayılır.
7. İslam dini gözəl yaşayışa diqqətlidir.
8. İman və tövbə insanın həyatının ölüm gününədək sığortalayır.
9. Tövbə həm keyfiyyət, həm də kəmiyyətcə üstün bəhrələnmə rəmzidir.
10. Tövbə qəfil ölümlərin qarşısını alır.
11. Ölüm vaxtı insana məchuldur.
12. Qiyamətdə insanların dərəcələri fərqlidir. Dünyada daha çox fəzilət əldə
edən şəxs axirətdə daha çox lütfə çatır.
13. Peyğəmbərlər xalqa can yandırmışlar.
14. Tövbəni tərk etmək böyük (kəbirə) günahdır.

Ərəfə duası - Transkripsiya
Bismilləhir-Rahmənir-Rahim.

Əlhəmdulillahilləzi ləysə liqəzaihi dafi, və la liətaihi mani, və la kəsunihi sunu sani, və huvəl cəvadul vasiu fətərə əcnasəl bədayi, və ətqənə bihikmətihis sənayi, la təxfa ələyhit təlayi, və la təziu indəhul vədayi, (əta bil kitabil camii və bişəril islamin nuris sati və lil xəliqəti sani, və huvəl mustəanu ələl fəcayi,) cazi kulli sani, və raişu kulli qani, və rahimu kulli zari, və munzilul mənafii vəl kitabil cami, bin nuris sati, və huvə lid dəəvati sami, və lil kurubati dafi, və lid dərəcati rafi, və lil cəbabirəti qami, fəla ilahə ğəyruh, və la şəyə yədiluh, və ləysə kəmislihi şəy, və huvəs səmiul bəsirul lətiful xəbir, və huvə əla kulli şəyin qədir, Əllahummə inni ərğəbu iləyk, və əşhədu bir rububiyyəti lək, muqirrən biənnəkə rəbbi, və (ənnə) iləykə mərəddi, ibtədətəni binimətikə qəblə ən əkunə şəyən məzkura, və xələqtəni minət turab, summə əskəntənil əslabə aminən lirəybil mənun, vəxtilafid duhuri vəs sinin, fələm əzəl zainən min sulbin ila rəhimən fi təqadumin minəl əyyamil maziyəh, vəl qurunil xaliyəh, ləm tuxricni lirəfətikə bi və lutfikə li (bi), və ihsanikə iləyyə fi dəvləti əimmətil kufr, əlləzinə nəqəzu əhdək, və kəzzəbu rusulək, lakinnəkə əxrəctəni (rəfətən minkə və təhənnunən ələyyə) lilləzi səbəqə li, minəl hudəlləzi ləhu yəssərtəni, və fihi ənşətəni, və min qəbli zalikə rəuftə bi bicəmili sunik, və səvabiği niəmik, fəbtədətə xəlqi min məniyyin yumna, və əskəntəni fi zulumatin səlasin bəynə ləhmin və dəmin və cild, ləm tuşhidni xəlqi (ləm tuşəhhirni bixəlqi), və ləm təcəl iləyyə şəyən min əmri, summə əxrəctəni lilləzi səbəqə li minəl huda iləd dunya, tammən cəviyya, və həfiztəni fil məhdi tiflən səbiyya, və rəzəqtəni minəl ğizai ləbənən məriyya, və ətəftə ələyə qulubəl həvazin, və kəffəltənil umməhatir rəvahim (rəhaim), və kələtəni min təvariqil cann, və səlləmtəni minəz ziyadəti vən nuqsan, fətəaləytə ya rəhimu ya rəhmən, hətta izəstəhləltu natiqən bil kəlam, ətməmtə ələyyə səvabiğəl inam, və rəbbəytəni zaidən fi kulli am, hətta izəktəmələt fitrəti, vətədələt mirrəti (sərirəti), əvcəbtə ələyyə huccətəkə biən əlhəmtəni mərifətək, və rəvvətəni biəcaibi hikmətik (fitrətik), və əyqəztəni lima zərətə fi səmaikə və ərzikə min bədayii xəlqik, və nəb-bəhtəni lişukrikə və zikrik, və əvcəbtə ələyyə taətəkə və ibadətək, və fəhhəmtəni ma caət bihi rusuluk, və yəssərtə li təqəbbulə mərzatik, və mənəntə ələyyə fi cəmii zalikə biəvnikə və lutfik, summə iz xələqtəni min xəyrissəra (hurrissəra), ləm tərzə li ya ilahi nimətən (binimətin) dunə uxra, və rəzəqtəni min ənvail məaşi və sunufir riyaş, bimənnikəl əzimil əzəmi ələyy, və ihsanikəl qədimi iləyy, hətta iza ətməmtə ələyyə cəmiən niəm, və sərəftə ənni kullən niqəm, ləm yəmnəkə cəhli və curəti, ələykə ən dələltəni ila (əla) ma yuqərribuni iləyk, və vəffəqtəni lima yuzlifuni lədəyk, fəin dəəvtukə əcəbtəni, və in səəltukə ətəytəni, və in ətətukə şəkərtəni, və in şə-kərtukə zidtəni kullu zalik, ikmalun (ikmalən) liənumikə ələyy, və ihsanikə iləyy, fəsubhanikə subhanəkə min mubdiin muidin həmidin məcid, və təqəddəsət əsmaukə və əzumət alauk, fəəyyə (fəəyyu) niəmikə ya ilahi uhsi ədədən və zikra, əm əyyu ətayakə əqumu biha şukra, və hiyə ya rəbbi əksəru min ən yuhsihəl addun, əv yəbluğə ilmən bihəl hafizun, summə ma sərəftə və dərətə ənni, Əllahummə minəz zurri vəz zərra, əksəru mimma zəhərə li minəl afiyəti vəs sərra, və ənə (fəəna) əşhədu ya ilahi bihəqiqəti imani, və əqdi əzəmati yəqini, və xalisi sərihi təvhidi, və batini məknuni zəmiri, və əlayiqi məcari nuri bəsəri, və əsariri səfhəti cəbini, və xurqi məsaribi nəfsi (nəfəsi), və xəzarifi marini irnini, və məsaribi simaxi səmi, və ma zummət və ətbəqət ələyhi şəfətay, və hərəkati ləfzi lisani, və məğrəzi hənaki fəmi və fəkki, və mənabiti əzrasi və məsaği mətəmi və məşrəbi, və himaləti ummi rəsi, və bului fariği həbaili (buluği həbaili barii) unuqi, və məştəmələ ələyhi tamuru sədri, və (cuməli) həmaili həbli vətini, və niyati hicabi qəlbi, və əflazi həvaşi kəbidi, və ma həvəthu şərasifu əzlai, və hiqaqu

(hiqaqi) məfasili, və qəbzu əvamili və ətrafu ənamili və ləhmi və dəmi və şəri və bəşəri və əsəbi və qəsəbi və izami və muxxi və uruqi və cəmiu (cəmii) cəvarihi, və məntəsəcə əla zalikə əyyamə rizai, və ma əqəllətil ərzu minni, və nəvmi və yəqzəti və sukuni və hərəkati rukui və sucudi, ən ləv havəltu vəctəhədtu mədəl əsari vəl əhqab, ləv ummirtuha ən uəddiə şukrə vahidətin min ənumik, məstətətu zalikə illa bimən-nikəl mucəbi ələyy, bihi şukrukə əbədən cədida, və sənaən tarifən ətidən əcəl, və ləv hərəstu əna vəl addunə min ənamikə ən nuhsiyə məda inamik, salifihi (salifətən) və anifihi (və anifətən ) ma həsərnahu ədədən və la əhsəynahu əməda, həyhatə ənni zalik, və əntəl muxbiru fi kitabikən natiqi vən nəbəis sadiq, və in təuddu nimətəllahi la tuhsuha, sədəqə kitabuk, Əllahummə və inbauk, və bəlləğət ənbiyaukə və rusuluk, ma ənzəltə ələyhim min vəhyik, və şərətə ləhum və bihim min dinikə ğəyrə ənni, ya ilahi əşhədu bicəhdi və ciddi və məbləği taəti (taqəti) və vusi, və əqulu muminən muqinən əl həmdu lillahilləzi ləm yəttəxiz vələdən fəyəkunə məvrusa, və ləm yəkun ləhu şərikun fi mulkihi fəyuzaddəhu fiməbtədə, və la vəliyyun minəz zulli fəyurfidəhu fima sənə, fəsubhanəhu subhanəhu ləv kanə fihima alihətun illəllahu ləfəsədəta və təfəttərəta, subhanəllahil vahidil əhədil səmədilləzi ləm yəlid və ləm yuləd, və ləm yəkun ləhu kufuvən əhəd, əlhəmdu lillahi həmdən yuadilu həmdə məlaikətihil muqərrəbin, və ənbiyaihil mursəlin, və səlləllahu əla xiyərətihi Muhəmmədin xatəmin nəbiyyin, və alihit təyyibinət tahirinəl muxləsinə və səlləm.

Əllahumməcəlni əxşakə kəənni ərak, və əsidni bitəqvakə və la tuşqini biməsiyətik, və xir li fi qəzaik, və barik li fi qədərik, hətta la uhibbə təcilə ma əxxərt, və la təxirə ma əccəlt, Əllahumməcəl ğinayə fi nəfsi, vəl yəqinə fi qəlbi, vəl ixlasə fi əməli, vən nurə fi bəsəri, vəl bəsirətə fi dini, və məttini bicəvarihi, vəcəl səmi və bəsəriyəl varisəyni minni, vənsurni əla mən zələməni, və ərini fihi sari və məaribi, və əqirrə bizalikə əyni, Əllahummək-şif kurbəti, vəstur əvrəti, vəğfir li xətiəti, vəxsə şəytani, və fukkə rihani, vəcəl li ya ilahid dərəcətəl ulya, fil axirəti vəl ula, Əllahummə ləkəl həmdu kəma xələqtəni fəcəəltəni səmiən bəsira, və ləkəl həmdu kəma xələqtəni fəcəəltəni xəlqən (həyyən) səviyyən rəhmətən bi, və qəd kuntə ən xəlqi ğəniyya, rəbbi bima bərətəni fəəddəltə fitrəti, rəbbi bima ənşətəni fəəhsəntə surəti, rəbbi bima əhsəntə iləyyə (bi) və fi nəfsi afəytəni, rəbbi bima kələtəni və vəffəqtəni, rəbbi bima ənəmtə ələyyə fəhədəytəni, rəbbi bima əvləytəni və min kulli xəyrin ətəytəni, rəbbi bima ətəmtəni və səqəytəni, rəbbi bima əğnəytəni və əqnəytəni, rəbbi bima əəntəni və əzəztəni, rəbbi bima əlbəstəni min sitrikəs safi, və yəssərtə li min sunikəl kafi, səlli əla Muhəmmədin və ali Muhəmməd, və əinni əla bəvaiqid duhur, və surufil ləyali vəl əyyam, və nəccini min əhvalid dunya və kurubatil axirəh, vək-fini şərrə ma yəməluz zalimunə fil ərz, Əllahummə ma əxafu fəkfini, və ma əhzəru fəqini, və fi nəfsi və dini fəhrusni, və fi səfəri fəhfəzni, və fi əhli və mali fəxlufni, və fima rəzəqtəni fəbarik li, və fi nəfsi fəzəllilni, və fi əyunin nasi fəəzzimni, və min şərril cinni vəl insi fəsəllimni, və bizunubi fəla təfzəhni, və bisərirəti fəla tuxzini, və biəməli fəla təbtəlini, və niəməkə fəla təslubni, və ila ğəyrikə fəla təkilni, ilahi ila mən təkiluni ila qəribin fəyəqtəuni, əm ila bəidin fəyətəcəhhəmuni, əm iləl mustəzifinə li və əntə rəbbi və məliku əmri, əşku iləykə ğurbəti, və budə dari və həvani, əla mən məlləktəhu əmri, ilahi fəla tuhlil ələyyə ğəzəbək, fəin ləm təkun ğəzibtə ələyyə fəla ubali (sivak), subhanəkə ğəyrə ənnə afiyətəkə əvsəu li, fəəsəlukə ya rəbbi binuri və vəchikəlləzi əşrəqət ləhul ərzu vəs səmavat, və kuşifət (vənkəşəfət) bihiz zulumat, və səluhə bihi əmrul əvvəlinə vəl axirin, ən la tumitəni əla ğəzəbik, və la tunzilə bi səxətək, ləkəl utba ləkəl utba, hətta tərza qəblə zalik, la ilahə illa ənt, rəbbəl bələdil həram, vəl məşəril həram, vəl bəytil ətiqilləzi əhləltəhul bərəkəh, və cəəltəhu lin nasi əmna, ya mən əfa ən

əzimiz zunubi bihilmih, ya mən əsbəğən nəmaə bifəzlih, ya mən ətəl cəzilə bikə-rəmih, ya uddəti fi şiddət, ya sahibi fi vəhdəti, ya ğiyasi fi kurbəti, ya vəliyyi fi niməti, ya ilahi və ilahə abai İbrahimə və İsmailə və İshaqə və Yəqub, və rəbbə Cəbrəilə və Mikailə (Mikalə) və İsrafil, və rəbbə Muhəmmədin xatəmin nəbiyyin, və alihil muntəcəbin, və munziləl Təvrati vəl İncil, vəz Zəburi vəl Furqan, və munəzzilə Kaf Ha Ya Əyn Sad və Taha, və Ya Sin vəl Quranil həkim, əntə kəhfi hinə tuyinil məzahibu fi səətiha, və təzyiqu biyəl ərzu biruhbiha (bima rəhubət), və ləv la rəhmətukə ləkuntu minəl halikin, və əntə muqilu əsrəti, və ləv la sətrukə iyyayə ləkuntu minəl məfzuhin, və əntə muəyyidi bin nəsri əla ədai, və ləv la nəsrukə iyyayə (li) ləkuntu minəl məğlubin, ya mən xəssə nəfsəhu bis sumuvvi vər rifəh, fəəvliyauhu biizzihi yətəzzun, ya mən cəələt ləhul muluku nirəl məzəlləti əla ənaqihim, fəhum min sətəvatihi xaifun, yələmu xainətəl əyuni və ma tuxfis sudur, və ğəybə ma təti bihil əzminətu vəd duhur, ya mən la yələmu kəyfə huvə illa hu, ya mən la yələmu ma huvə illa hu, ya mən la yələmuhu illa hu (yələmu ma yələmuhu illa hu), ya mən kəbəsəl ərzə ələl ma, və səddəl həvai bis səma, ya mən ləhu əkrəmul əsma, ya zəl mərufilləzi la yənqətiu əbəda, ya muqəyyizər rəkbi li Yusufə fil bələdil qəfr, və muxricəhu mənəl cubb, və cailəhu bədəl ubudiyyəti məlika, ya raddəhu əla Yəqubə bədə ənibyəzzət əynahu minəl huzni və huvə kəzim, ya kaşifəz zurri vəl bəlva ən Əyyub, və (ya) mumsikə yədəy İbrahimə ən zəbhibnihi bədə kibəri sinnihi və fənai umurih, ya mənistəcabə li Zəkəriyya fəvəhəbə ləhu Yəhya, və ləm yədəhu fərdən vəhida, ya mən əxrəcə Yunusə min bətnil hut, ya mən fələqəl bəhrə libəni İsrailə fəəncahum və cəələ Firəvnə və cunudəhu minəl muğrəqin, ya mən ərsələr riyahə mubəşşiratin bəynə yədəy rəhmətik, ya mən ləm yəcəl əla mən əsahu min xəlqih, ya mənistənqəzəs səhərətə min bədi tulil cuhud, və qəd ğədəv fi nimətih, yəkulunə rizqəhu və yəbudunə ğəyrəh, və qəd hadduhu və nadduhu və kəzzəbu rusuləh, ya Əllahu ya Əllahu, ya bədiu ya bədiu (bədiən) la niddə (bədə) lək, ya daimən la nəfadə lək, ya həyyən hinə la həyy, ya muhiyəl məvta, ya mən huvə qaimun əla kulli nəfsin bima kəsəbət, ya mən qəllə ləhu şukri fələm yəhrimni, və əzumət xətiəti fələm yəfzəhni, və rəani ələl məasi fələm yəşhərni (yəxzulni), ya mən həfizəni fi siğəri, ya mən rəzəqəni fi kibəri, ya mən əyadihi indi la tuhsa, və niəmuhu la tucaza, ya mən arəzəni bil xəyri vəl ihsan, və arəztuhu bil isaəti vəl isyan, ya mən hədani lil imani min qəbli ən ərifə şukrəl imtinan, ya mən dəəvtuhu mərizən fəşəfani, və uryanən fəkəsani, və caiən fəəşbəəni, və ətşanə fəərvani, və zəlilən fə əəzzəni, və cahilən fəərrəfəni, və vəhidən fəkəssərəni, və ğayibən fərəddəni, və muqillən fəəğnani, və muntəsirən fənəsərəni, və ğəniyyən fələm yəs-lubni, və əmsəktu ən cəmii zalikə fəbtədəəni, fələkəl həmdu vəş şukr, ya mən əqalə əsrəti, və nəffəsə kurbəti, və əcabə dəvəti, və sətərə əvrəti, və ğəfərə zunubi, və bəlləğəni tə-libəti, və nəsərəni əla əduvvi, və in əuddə niəməkə və minənəkə və kəraimə minəhikə la uhsiha, ya məvlayə əntəlləzi mənənt, əntəlləzi ənəmt, əntəlləzi əhsənt, əntəlləzi əcməlt, əntəlləzi əfzəlt, əntəlləzi əkməlt, əntəlləzi rəzəqt, əntəlləzi vəffəqt, əntəlləzi ətəyt, əntəlləzi əğnəyt, əntəlləzi əqnəyt, əntəlləzi avəyt, əntəlləzi kəfəyt, əntəl-ləzi hədəyt, əntəlləzi əsəmtə, əntəlləzi sətərt, əntəlləzi ğəfərt, əntəlləzi əqəlt, əntəlləzi məkkənt, əntəlləzi əzəzt, əntəlləzi əənt, əntəlləzi əzədt, əntəlləzi əyyədt, əntəlləzi nəsərt, əntəlləzi şəfəyt, əntəlləzi afəyt, əntəlləzi əkrəmt, təbarəktə və təaləytə fələkəl həmdu daima, və ləkəş şukru vasibən əbəda, summə əna ya ilahi, əl mutərifu bizu-nubi fəğfirha li, ənəlləzi əsət, ənəlləzi əxtət, ənəlləzi həməmt, ənəlləzi cəhilt, ənəlləzi ğəfəlt, ənəlləzi səhəvt, ənəlləzitəmədt, ənəlləzi təəmmədt, ənəlləzi vəədt, ənəlləzi əxləft, ənəlləzi nəkəst, ənəlləzi əqrərt, ənəlləzitərəftu bini`mətikə ələyyə və indi, və əbuu bizunubi fəğfirha li, ya mən la təzurruhu zunubu ibadih, və huvəl ğəniyyu ən

taətihim, vəl muvəffiqu mən əmələ salihən minhum biməunətihi və rəhmətih, fələkəl həmdu ilahi və səyyidi, ilahi əmərtəni fəəsəytuk, və nəhəytəni fərtəkəbtu nəhyək, fəəsbəhtu la za bəraətin li fəətəzir, və la za quvvətin fəəntəsir, fəbiəyyi şəyin əstəqbilukə (əstəqilukə) ya məvlay, əbisəmi əm bibəsəri, əm bilisani əm biyədi əm biricli, ələysə kulluha niəməkə indi, və bikulliha əsəytukə ya məvlay, fələkəl huccətu vəssəbilu ələyy, ya mən sətərəni minəl abai vəl umməhati ən yəzcuruni, və minəl əşairi vəl ixvani ən yuəyyiruni, və minəs səlatini ən yuaqibuni, və ləvittələv ya məvlayə əla məttələtə ələyhi minni, izən ma ənzəruni və lərəfəzuni və qətəuni, fəha əna za ya ilahi, bəynə yədəykə ya səyyidi xaziun zəlilun həsirun həqir, la zu bəraətin fəətəzir, və la zu quvvətin fəəntəsir, və la huccətin fəəhtəccə biha, və la qailun ləm əctərih və ləm əməl sua, və ma əsəl cuhudu və ləv cəhədtu ya məvlayə yənfəuni, kəyfə və ənna zalik, və cəvarihi kulluha şahidətun ələyy, bima qəd əmiltu (əlimtə) və əlimtu yəqinən ğəyrə zi şəkk, ənnəkə saili min əzaimil umur, və ənnəkəl həkəmul (həkimul) ədlulləzi la təcur, və ədlukə muhliki və min kulli ədlikə məhrəbi, fəin tuəzzibni ya ilahə fəbizunubi bədə huccətikə ələyy, və in təfu ənni fəbihilmikə və cudikə və kərəmik, la ilahə illa əntə subhanəkə inni kuntu minəz zalimin, la ilahə illa əntə subhanəkə inni kuntu minəl mustəğfirin, la ilahə illa əntə subhanəkə inni kuntu minəl muvəhhidin, la ilahə illa əntə subhanəkə inni kuntu minəl xaifin, la ilahə illa əntə subhanəkə inni kuntu minəl vəcilin, la ilahə illa əntə subhanəkə inni kuntu minəl racin, la ilahə illa əntə subhanəkə inni kuntu minəl rağibin, la ilahə illa əntə subhanəkə inni kuntu minəl muhəllilin, la ilahə illa əntə subhanəkə inni kuntu minəs sailin, la ilahə illa əntə subhanəkə inni kuntu minəl musəbbihin, la ilahə illa əntə subhanəkə inni kuntu minəl mukəb-birin, la ilahə illa əntə subhanəkə rəbbi və rəbbu abaiyəl əvvəlin, Əllahummə haza sənai ələykə muməccida, və ixlasi lizikrikə muvəhhida, və iqrari bialaikə muəddida, və in kuntu muqirrən ənni ləm uhsiha, likəsrətiha və subuğiha və təzahuriha, və təqadumiha ila hadisən ma ləm təzəl tətəəhhəduni (tətəğəmməduni) bihi məəha, munzu xələqtəni və bərətəni, min əvvəlil umuri minəl iğnai minəl (bədəl) fəqr, və kəşfiz zurri və təsbibil yusri və dəfil usr, və təfricil kərbi vəl afiyəti fil bədən, vəs səlaməti fid din, və ləv rəfədəni əla qədri zikri nimətikə cəmiul aləmin, minəl əvvəlinə vəl axirinə ma qədərt, və la hum əla zalikə təqəddəstə və təaləyt, min rəbbin kərimin əzimin rəhimin la tuhsa alauk, və la yubləğu sənaukə və la tukafa nəmauk, səlli əla Muhəm-mədin və ali Muhəmməd, və ətmim ələyna niəməkə və əsidna bitaətik, subhanəkə la ilahə illa ənt, Əllahummə innəkə tucibul muztərrə və təkşifus su, və tuğisul məkrubə və təşfis səqim, və tuğnil fəqirə və təcburul kəsir, və tərhəmus səğirə və tuinul kəbir, və ləysə dunəkə zəhirun və la fəvqəkə qədir, və əntəl əliyyul kəbir, ya mutliqəl mukəbbəlil əsir, ya raziqət tiflis səğir, ya ismətəl xaifil mustəcir, ya mən la şərikə ləhu və la vəzir, səlli əla Mu-həmmədin və ali Muhəmməd, və ətini fi hazihil əşiyyəti əfzələ ma ətəyt, və ənəltə əhədən min ibadikə min nimətin tuliha, və alain tucəddiduha, və bəliyyətin təsrifuha, və kurbətin təkşifuha, və dəvətin təsməuha və həsənətin tətəqəbbəluha, və səyyiətin tətəğəmməduha, innəkə lətifun bima təşau xəbir, və əla kulli şəyin qədir, Əllahummə innəkə əqrəbu mən duiy, və əsrəu min əcab, və əkrəmu min əfa, və əvsəu mən əta, və əsməu mən suil, ya rəhmanəd dunya vəl axirəti və rəhiməhuma, ləysə kəmislikə məsul, və la sivakə məmul, dəəvtukə fəəcəbtəni, və səəltukə fəətəytəni, və rəğibtu iləykə fərəhimtəni, və vəsiqtu bikə fənəccəytəni və fəzitu iləykə fəkəffəytəni, Əllahummə səlli əla Muhəmmədin əbdikə və rəsulikə və nəbiyyik, və əla alihit təyyibinət tahirinə əcməin, və təmmim ləna nəmaək, və hənni`na ətaək, vəktubna ləkə şakirin, və lialaikə zakirin, aminə aminə rəbbəl aləmin, Əllahummə ya mən mələkə fəqədər, və qədərə fəqəhər, və usiə fəsətər, vəstuğfirə fəğəfər, ya ğayətət

talibinər rağibin, və muntəha əməlir racin, ya mən əhatə bikulli şəyin ilma, və vəsiəl mustəqilinə rəfətən və rəhmətən və hilma, Əllahummə inni nətəvəccəhu iləykə fi hazihil əşiyyətilləti şərrəftəha və əzzəm-təha, bi Muhəmmədin nəbiyyikə və rəsulik, və xiyərətikə min xəlqik, və əminikə əla vəhyik, əl bəşirin nəziris siracil munirilləzi ənəmtə bihi ələl muslimin, və cəəltəhu rəhmətən lil aləmin, Əllahummə fəsəlli əla Muhəmmədin və ali Muhəmməd, kəma Muhəmmədun əhlun lizalikə minkə ya əzim, fəsəlli ələyhi və əla alihil muntəcəbinət təyyibinət tahirinə əcməin, və təğəmmədna biəfvikə ənna, fəiləykə əccətil əsvatu bisunufil luğati fəcəl ləna, Əllahummə fi hazihil əşiyyəti nəsibən min kulli xəyr, təqsimuhu bəynə ibadik, və nurin təhdi bih, və rəhmətin tənşuruha, və bərəkətin tunziluha, və afiyətin tucəlliluha, və rizqin təbsutuh, ya ərhəmər rahimin, Əllahummə əqlibna fi hazəl vəqti muncihinə muflihinə məbrurinə ğanimin, və la təcəlna minəl qanitin, və la tuxlina min rəhmətik, və la təhrimna ma nuəmmiluhu min fəzlik, və la təcəlna min rəhmətikə məhrumin, və la lifəzli ma nuəmmiluhu min ətaikə qanitin, və la təruddəna xaibin, və la min babikə mətrudin, ya əcvədəl əcvədin, və əkrəməl əkrəmin, iləykə əqbəlna muqinin, və libəytikəl hərami amminə qasidin, fəəinna əla məna-sikina, və əkmil ləna həccəna, vəfu ənna və afina, fəqəd mədədna iləykə əydiyəna, fəhiyə bizillətil itirafi məvsuməh, Əllahummə fəətina fi hazihil əşiyyəti ma səəlnak, vəkfina məstəkfəynak, fəla kafiyə ləna sivak, və la rəbbə ləna ğəyruk, nafizun fina hukmuk, muhitun bina ilmuk, ədlun fina qəzauk, iqzi lənəl xəyrə vəcəlna min əhlil xəyr, Əllahummə əvcib ləna bicudikə əziməl əcr, və kəriməz zuxri və dəvaməl yusr, vəğfir ləna zunubəna əcməin, və la tuhlikna məəl halikin, və la təsrif ənni rəfətəkə və rəhmətək, ya ərhəmər rahimin, Əllahumməcəlna fi hazəl vəqti mimmən səələkə fəətəytəh, və şəkərəkə fəzidtəh, və tabə iləykə fəqəbiltəh, və tənəssələ iləykə min zunubihi kulliha fəğəfərtəha ləh, ya zəl cəlali vəl ikram, Əlahummə və nəqqina (və vəffiqna) və səddidna (vəsimna), vəqbəl təzərruəna ya xəyrə mən suil, və ya ərhəmə mənisturhim, ya mən la yəxfa ələyhi iğmazul cufun, və la ləhzul uyun, və la məstəqərrə fil məknun, və la məntəvət ələyhi muzməratul qulub, əla kullu zalikə qəd əhsahu ilmuk, və vəsiəhu hilmuk, subhanəkə və təaləytə əmma yəquluz zalimun, uluvvən kəbira, tusəbbihu ləkəs səmavatus səbu vəl ərəzunə və mən fihinn, və in min şəyin illa yusəbbihu bihəmdik, fələkəl həmdu vəl məcdu və uluvvul cədd, ya zəl cəlali vəl ikram, vəl fəzli vəl inam, vəl əyadil cisam, və əntəl cəvadul kərimur rəufur rəhim, Əllahummə əvsi ələyyə min rizqikəl həlal, və afini fi bədəni və dini, və amin xəvfi və ətiq rəqəbəti minən nar, Əllahummə la təmkur bi və la təstədricni və la təxdəni, vədrə ənni şərrə fəsəqətil cinni vəl ins.

Ya əsməs samiin, ya əbsərən nazirin, və ya əsrəəl hasibin, və ya ərhəmər rahimin, səlli əla Muhəmmədin və ali Muhəmmədis sadətil məyamin, və əsəlukəllahummə hacətiyəlləti in ətəytəniha ləm yəzurrəni ma mənətəni, və in mənətəniha ləm yənfəni ma ətəytəni, əsəlukə fəkakə rəqəbəti minən nar, la ilahə illa ənt, vəhdəkə la şərikə lək, ləkəl mulku və ləkəl həmd, və əntə əla kulli şəyin qədir, ya rəbbi ya rəbb.

İlahi ənəl fəqiru fi ğinay, fəkəyfə la əkunu fəqirən fi fəqri, İlahi ənəl cahilu fi ilmi, fəkəyfə la əkunu cəhulən fi cəhli, İlahi innəxtilafə tədbirikə və surətə təvai məqadirik, mənəa ibadəkəl arifinə bikə ənis sukuni ila əta, vəl yəsi minkə fi bəla, İlahi minni ma yəliqu bilumi, və minkə ma yəliqu bikərəmik, İlahi vəsəftə nəfsəkə bil lutfi vər rəfəti li qəblə vucudi zəfi, əfətəmnəuni minhuma bədə vucudi zəfi, İlahi in zəhərətil məhasinu minni fəbifəzlik, və ləkəl minnətu ələyy, və in zəhərətil məsavi minni fəbiədlik, və ləkəl huccətu ələyy, İlahi kəyfə təkiluni və qəd təkəffəltə (təvəkkəltu) li, və kəyfə uzamu və əntən nasiru li, əm kəyfə əxibu və əntəl həfəyyu bi, ha əna ətəvəssəlu iləykə bifəqri iləyk, və kəyfə ətəvəssəlu iləykə bima huvə məhalun ən yəsilə iləyk, əm kəyfə əşku iləykə hali və huvə la yəxfa ələyk, əm

kəyfə utərcimu biməqali və huvə minkə bərəzun iləyk, əm kəyfə tuxəyyibu amali və hiyə qəd vəfədət iləyk, əm kəyfə la tuhsinu əhvali və bikə qamət, İlahi ma əltəfəkə bi məə əzimi cəhli, və ma ərhəməkə bi məə qəbihi fili, İlahi ma əqrəbəkə minni və əbədəni ənk, və ma ərəfəkə bi fəməlləzi yəhcu-buni ənk, İlahi əlimtu bixtilafil asari və tənəqqulatil ətvar, ənnə məradəkə minni ən tətəərrəfə iləyyə fi kulli şəy, hətta la əchələkə fi şəy, İlahi kulləma əxrəsəni lumi əntəqəni kərəmuk, və kulləma ayəsətni əvsafi ətməətni minənuk, İlahi mən kanət məhasinuhu məsaviyə fəkəyfə la təkunu məsavihi məsaviy, və mən kanət həqaiquhu dəaviyə fəkəyfə la təkunu dəavihi dəaviy, İlahi hukmukən nafizu və məşiyyətukəl qahirəh, ləm yətruka lizi məqalin məqala, və la lizi halin hala, İlahi kəm min taətin bənəytuha, və halətin şəyyədtuha hədəmətimadi ələyha ədluk, bəl əqaləni minha fəzluk, İlahi innəkə tələmu ənni və in ləm tədumit taətu minni filən cəzma, fəqəd damət məhəbbətən və əzma, İlahi kəyfə əzimu və əntəl qahir, və kəyfə la əzimu və əntəl amir, İlahi tərəddudi fil asari yucibu budəl məzar, fəcməni ələykə bixidmətin tusiluni iləyk, kəyfə yustədəllu ələykə bima huvə fi vucudihi muftəqirun iləyk, əyəkunu liğəyrikə minəz zuhuri ma ləysə lək, hətta yəkunə huvəl muzhirə ləkə məta ğibt, hətta təhtacə ila dəlilin yədullu ələyk, və məta bəudtə hətta təkunəl asaru hiyəlləti tusilu iləyk, əmiyət əynun la tərakə ələyha rəqiba, və xəsirət səfqətu əbdin ləm təcəl ləhu min hubbikə nəsiba, İlahi əmərtə bir rucui iləl asari fəərcini iləykə bikisvətil ənvar, və hidayətil istibsar, hətta ərciə iləykə minha, kəma dəxəltu iləykə minha, məsunəs sirri ənin nəzəri iləyha, və mərfuəl himməti ənil itimadi ələyha, innəkə əla kulli şəyin qədir, İlahi haza zulli zahirun bəynə yədəyk, və haza hali la yəxfa ələyk, minkə ətlubul vusulə iləyk, və bikə əstədillu ələyk, fəhdini binurikə iləyk, və əqimni bisidqil ubudiyyəti bəynə yədəyk, İlahi əllimni min ilmikəl məxzun, və sunni bisitrikəl məsun, İlahi həqqiqni bihəqayiqi əhlil qurb, vəsluk bi məsləkə əhlil cəzb, İlahi əğnini bitədbirikə li ən tədbiri, və bixtiyarikə ən ixtiyari, və əvqifni əla mərakiziztirari, İlahi əxricni min zulli nəfsi, və təhhirni min şəkki və şirki, qəblə hululi rəmsi, bikə əntəsiru fənsurni, və ələykə ətə-vəkkəlu fəla təkilni, və iyyakə əsəlu fəla tuxəyyibni, və fi fəzlikə ərğəbu fəla təhrimni, və bicənabikə əntəsibu fəla tubidni, və bibabikə əqifu fəla tətrudni, İlahi təqəddəsə rizakə ən təkunə ləhu illətun mink, fəkəyfə təkunu ləhu illətun minni, İlahi əntəl ğəniyyu bizatikə ən yəsilə iləykən nəfu mink, fəkəyfə la təkunu ğəniyyən ənni, İlahi innəl qəzai vəl qədərə yumənnini, və innəl həva bivəsaiqiş şəhvəti əsərəni, fəkun əntən nəsirə li hətta tənsurəni və tubəssirəni, və əğnini bifəzlikə hətta əstəğniyə bikə ən tələbi, əntəlləzi əşrəqtəl ənvarə fi qulubi əvliyaik, hətta ərəfukə və vəhhəduk, və əntəlləzi əzəltəl əğyarə ən qulubi əhibbaik, hətta ləm yuhibbu sivakə və ləm yəlcəu ila ğəyrik, əntəl munisu ləhum həysu əvhəşəthumul əvalim, və əntəlləzi hədəytəhum həysustəbanət ləhumul məalim, ma za vəcədə mən fəqədək, və məlləzi fəqədə mən vəcədək, ləqəd xabə mən rəziyə dunəkə bədəla, və ləqəd xəsirə mən bəğa ənkə mutəhəvvila, kəyfə yurca sivakə və əntə ma qətətəl ihsan, və kəyfə yutləbu min ğəyrikə və əntə ma bəddəltə adətəl imtinan, ya mən əzaqə əhibbaəhu həlavətəl muanəsəh, fəqamu bəynə yədəyhi mutəməlliqin, və ya mən əlbəsə əvliyaəhu məlabisə həybətih, fəqamu bəynə yədəyhi mus-təğfirin, əntəz zakiru qəbləz zakirin, və əntəl badi bil ihsani qəblə təvəccuhil abidin, və əntəl cəvadu bil ətai qəblə tələbit talibin, və əntəl vəhhabu summə ləma vəhəbtə ləna minəl mustəqrizin, İlahi utlubni birəhmətikə hətta əsilə iləyk, vəczibni bimənnikə hətta uqbilə ələyk, İlahi innə rəcai la yənqətiu ənkə və in əsəytuk, kəma ənnə xəvfi la yuzayiluni və in ətə`tuk, fəqəd dəfəətnil əvalimu iləykə və qəd əvqəəni ilmi bikərəmikə ələyk, İlahi kəyfə əxibu və əntə əməli, əm kəyfə uhanu və ələykə muttəkəli, İlahi kəyfə əstəizzu və fiz zilləti ərkəztəni, əm kəyfə la əstəizzu və iləykə nəsəbtəni, İlahi

kəyfə la əftəqiru və əntəlləzi fil fuqərai əqəmtəni, əm kəyfə əftəqiru və əntəlləzi bicudikə əğnəytəni, və əntəlləzi la ilahə ğəyrukə təərrəftə likulli şəyin fəma cəhiləkə şəy, və əntəlləzi təərrəftə iləyyə fi kulli şəy, fərəəytukə zahirən fi kulli şəy, və əntəz zahiru likulli şəy, ya mənistəva birəhmaniyyətih, fəsarəl ərşu ğəybən fi zatih, məhəqtəl asarə bil asar, və məhəvtəl əğyarə bimuhitati əflakil ənvar, ya mənihtəcəbə fi suradiqati ərşihi ən ən tudrikəhul əbsar, ya mən təcəlla bikəmali bəhaihi fətəhəqqəqət əzəmətuhul istiva (minəl istiva), kəyfə təxfa və əntəz zahir, əm kəyfə təğibu və əntər rəqibul hazir, innəkə əla kulli şəyin qədir, vəl həmdu lillahi vəhdəh.

Ya rəbbi innə zunubi la təzurruk, və innə məğfirətəkə li la tənqusuk, fəə`tini ma la yənqusuk, vəğfir li ma la yəzurruk. Əllahummə la təhrimni xəyrə ma indəkə lişərri ma indi, fəin əntə ləm tərhəmni bitəəbi və nəsəbi, fəla təhrimni əcrəl musabi əla musibətih.

Əllahummə salli əla Muhəmməd və ali Muhəmməd və əccil fərəcəhum.

“Bilin ki, müxaliflər özlərini peyğəmbərdən gizləmək üçün baş və
sinələrini bir-birinə yaxınlaşdırır, libaslarını başlarına çəkirlər. Allah onların
bütün gizli və aşkar işlərini bilir. Həqiqətən, O, sinələrin dərinliyində olan
sirlərdən agahdır.”
Nöqtələr
◘“Yəsnunə” dedikdə iki şeyi yaxınlaşdırmaq mənası anlaşılır. Qəlbdə kin
saxlamaq da bu sözlə ifadə olunur. Beləcə, “yəsnunə sudurəhum” dedikdə, ya
kafirlərin məxfi danışıq üçün bir-birinə yaxınlaşması, ya da qəlblərində
peyğəmbərlərə kin saxlamaları başa düşülür.
◘“Nuh” surəsinin 7-ci ayəsində oxuyuruq: “Kafirlər barmaqlarını qulaqlarına
tutur, libaslarını başlarına çəkirlər ki, peyğəmbərlərin nidasını eşitməsinlər.”
Məadı inkar edənlərin əsasən iki iradı var:
a) Hansı qüdrət ölüləri dirildə bilər? (Dördüncü ayə bu suala cavab verir:
“Allah hər bir işə qadirdir.”)
b) Səpələnmiş zərrələr bir yerə necə toplana bilər? (Bu sualı 5-ci ayə
cavablandırır: “Həqiqətən, O, sinələrin dərinliyindəki sirlərdən agahdır.”)
Bildirişlər
1. Qayıdışımız yalnız Allaha doğrudur.
2. Ötən ayələrdə tövhid və nübuvvət mövzuları, bu ayədə isə məad mövzusu
bəyan olunur.
3. Tutaq ki, öz pis məqsədlərinizi peyğəmbərdən gizlədiniz. Axı Allah
sinələrdəki sirlərdən agahdır!


“Yer üzündə elə bir canlı yoxdur ki, Allah onun ruzisini verməsin. O,
daimi və müvəqqəti yerləri bilir. Hər biri aşkar kitabda qeydə alınmışdır.”
Nöqtələr
◘”Dəbib” sözündən olan “dabbət” sözü aram yolu getmək, kiçik addımlar
atmaq mənasını bildirir. Bu söz bütün canlılara aid edilir.
◘“Rizq” dedikdə ardıcıl bəxşiş nəzərdə tutulur. Bu bəxşiş həm maddi, həm də
mənəvi ola bilər. Bu məsələ duada da öz yerini tapmışdır.
1 Allahın verdiyi ruzi
hər bir cəhətdən mövcudlara münasibdir. Məsələn, ana bətnindəki uşağın qidası
onun ehtiyacına uyğun olaraq dəyişir. Körpə anadan olduqdan sonra həmin qida
süd şəklinə düşür. Təbii ki, insanlar bətndəki körpəni qidalandıra bilməzdilər.
Körpə özü də özünü təmin etməkdə acizdir.
2
◘“Mustəqərr” sabit yer mənasını bildirir. “Mustəvdəə” dedikdə əmanət qoyub
götürmək başa düşülür. Bu söz müvəqqəti yer mənasını bildirir.
◘Həzrət Əli (ə) oğlu imam Həsənə (ə) vəsiyyətində belə buyurur: “Ruzi iki
növdür: bir növünü çalışmaqla əldə edirsən, digər növü isə özü sənin sorağına
gəlir.”3 Günəş işığı, yağış, hava, hafizə və istedad insanın sorağına gələn
nemətlərdəndir.
Ayə belə anlaşılmamalıdır ki, insan bir bucaqda oturub səmadan ruzi
gözləməlidir. Məqsəd budur ki, insan çalışıb ruzi əldə etdikdə, onu Allah
tərəfindən bilməlidir. Bu səbəbdən də bütün din öncüllərimiz səy göstərmişlər.
◘Bütün mövcudlara ruzi çatdırmağın şərti onların yerindən və ehtiyaclarından
xəbərdarlıqdır. Olduqca dəqiq bir sistem əsasında bütün varlıq aləminin son
ehtiyaclarından xəbər tutmaq olar. Ruzi yetirən varlıq insanların, heyvanların
sayını, onların fərdi xüsusiyyətlərini və ən çeşidli ehtiyaclarını bilməlidir.
◘Əgər bütün biliklər Quranda toplanmışsa, demək kitabdan xəbərdar olan kəs
hər şeyi bilir. “Rəd” surəsinin son ayəsində oxuyuruq: “Kafirlərə de ki, mənim
şahidim Allahdır və kitab elmini bilən kəs.” Şiə və sünni rəvayətlərində nəql
olunur ki, kitab elmini bilən kəs dedikdə, Həzrət Əli (ə) nəzərdə tutulmuşdur.
◘Allahın iki sünnəsi, qanunu var: bu qanunlardan biri ruzi yetirmək, digəri
işlərin vasitələrlə gerçəkləşdirilməsidir. Demək, ruziyə çatmağın insanın səyi ilə
heç bir ziddiyyəti yoxdur.
Bildirişlər
1. Diri varlığın qidalanma haqqı var. Allah canlı varlıqları qidalandırmağı Özü
üçün zəruri etmişdir.
2. Bizim ruzimiz Allahın əlindədir, başqalarının qarşısında boyun əyməyək.
3. Ruziyə görə nə hərislik göstərək, nə də qorxaq.
4. Allah həm ruzi mənbələri vermiş, həm də onun əldə olunması üçün ağıl və
vasitə əta etmişdir.
5. İstər səfərdə, istərsə də vətəndə, harada olsaq, Allahın nəzəri altındayıq.
6. Bu dünyanın bütün mə`lumatları dəqiq şəkildə qeydə alınır.

‼️ İmtahan tipli suallara, izahlara, dərslər, izahlar, keçid ballarına baxmaq üçün aşağıdakı butonlardan seçim edin:

Qrupunuzu seçin və ona uyğun sinaqlar, dərs izahları və ixtisaslara baxın